การสังเกตคำสมาส

การสังเกตคำสมาส

การอ่านเร็ว โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ

การอ่านเร็วอย่างเข้าใจ

การถอดคำประพันธ์ โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ

การถอดคำประพันธ์

วรรณคดีไทย

วรรณคดีไทย

โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ

This slideshow requires JavaScript.

ถอดความบทประพันธ์เรื่อง โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ

โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ

กิจ ๑๐ ประการที่ผู้ประพฤติยังไม่เคยเสียใจ

•                  ๏  บัณฑิตวินิจแล้ว                แถลงสาร  สอนเอย
ทศนฤทุมนาการ                     ชื่อชี้
เหตุผู้ประพฤติปาน                    ดังกล่าว นั้นนอ
โทมนัสเพราะกิจนี้                    ห่อนได้เคยมี

ผู้รู้กล่าวถึง ๑๐ ประการ ที่ผู้ประพฤติยังไม่เคยเสียใจ เพราะเป็นความประพฤติดีในไตรทวาร  (กาย วาจา ใจ ) อันจะยังให้เกิดผลดีแก่ผู้ประพฤติเองและต่อสังคมส่วนรวม อันได้แก่

๑. เพราะความดีทั่วไป

•                  ๏ ทำดีไป่เลือกเว้น                 ผู้ใด  ใดเฮย
แต่ผูกไมตรีไป                      รอบข้าง
ทำคุณอุดหนุนใน                     การชอบ  ธรรมนา
ไร้ศัตรูปองมล้าง                     กลับซ้องสรรเสริญ

การทำความดีนั้นไม่ควรเลือกกระทำกับผู้ใดผู้หนึ่ง ควรทำกับคนทั่วๆไป และทำความดีเพิ่มขึ้นด้วยความชอบธรรม จะได้ไม่มีศัตรูคิดร้าย จะมีก็แต่ผู้ยกย่องเชิดชู

๒. เพราะไม่พูดร้ายต่อใครเลย

•                   ๏ เหินห่างโมหะร้อน             ริษยา
สละส่อเสียดมารษา                 ใส่ร้าย
คำหยาบจาบจ้วงอา-                 ฆาตขู่  เข็ญเฮย
ไปหมิ่นนินทาบ้าย                  โทษให้ผู้ใด

การอยู่ห่างไกลความหลงและความริษยาไม่พูดจากล่าวเท็จให้ร้ายผู้อื่น ไม่พูดอาฆาตใคร และไม่พูดนินทากล่าวโทษผู้ใด

 

 

๓. เพราะถามฟังความก่อนตัดสิน

•                   ๏ ยินคดีมีเรื่องน้อย                ใหญ่ไฉน  ก็ดี
ยังบ่ลงเห็นไป                       เด็ดด้วน
ฟังตอบสอบคำไข                     คิดใคร่  ครวญนา
ห่อนตัดสินห้วนห้วน                    เหตุด้วยเบาความ

การได้ยิน ได้ฟังเรื่องราวใดๆ มาไม่ควรจะเชื่อในทันที ต้องสอบสวนทวนความ คิดใคร่ครวญให้ดีก่อนที่จะตัดสินใจเชื่อ

๔. เพราะคิดเสียก่อนจึงพูด

                    ๏ พาทีมีสติรั้ง                 รอคิด
รอบคอบชอบแลผิด                   ก่อนพร้อง
คำพูดพ่างลิขิต                     เขียนร่าง  เรียงแฮ
ฟังเพราะเสนาะต้อง                   โสตทั้งห่างภัย

ก่อนที่จะพูดสิ่งใดให้ตั้งสติให้รอบครอบก่อน เพราะการพูดดีก็เหมือนกับการเขียนที่มีการเรียบเรียงไว้แล้ว ทำให้เวลาฟังเกิดความไพเราะเสนาะหู และไม่เป็นภัยตัวผู้พูดด้วย

๕. เพราะอดพูดในเวลาโกรธ

                   ๏ สามารถอาจห้ามงด             วาจา  ตนเฮย
ปางเมื่อยังโกรธา                  ขุ่นแค้น
หยุดคิดพิจารณา                  แพ้ชนะ  ก่อนนา
ชอบผิดคิดเห็นแม้น                 ไม่ยั้งเสียความ

การรู้จักหักห้ามตนเองไม่ให้พูดในขณะที่ยังโกรธอยู่โดยให้หยุดคิดพิจารณาว่าพูดแล้วจะเป็นฝ่ายแพ้หรือชนะ หรือพูดไปแล้วจะเป็นฝ่ายถูกหรือฝ่ายผิด หากไม่รู้จักยับยั้งแล้วละก็อาจทำให้เสียหายได้

 

 

 

 

๖. เพราะได้กรุณาต่อคนที่ถึงอับจน

•                                          ๏ กรุณานรชาติผู้                     พ้องภัย  พิบัติเฮย
ช่วยรอดปลอดความกษัย                         สว่างร้อน
ผลจักเพิ่มพูนใน                                     อนาคต  กาลแฮ
ชนจักชูชื่อช้อน                                       ป่างเบื้องปัจจุบัน

การมีความเมตตากรุณาและให้ความช่วยเหลือแก่ผู้ที่ประสบภัย ทำให้เขารอดพ้นจากความทุกข์ยาก ผลที่ได้รับคือผู้คนจะพากันสรรเสริญทั้งในปัจจุบันแล้วอนาคต

๗. เพราะขอโทษบรรดาที่ได้ผิด

•                                          ๏ ใดกิจผิดพลาดแล้ว               ไป่ละ  ลืมเลย
หย่อนทิฐิมานะ                                       อ่อนน้อม
ขอโทษเพื่อคารวะ                                   วายบาด  หมางแฮ
ดีกว่าปดอ้อมค้อม                                    คิดแก้โดยโกง

เมื่อกระทำการสิ่งใดผิดพลาดแล้ว ก็ควรลดความอวดดีลง และรู้จักกล่าวโทษเพื่อลดความบาดหมางลง ดีกว่าคิดหาทางแก้ด้วยความคดโกง

๘. เพราะอดกลั้นต่อผู้อื่น

•                                          ๏ ขันตีมีมากหมั้น                  สันดาน
ใครเกะกะระราน                                    อดกลั้น
ไป่ฉุนเฉียวเฉกพาล                                                พาเดือด  ร้อนพ่อ
ผู้ประพฤติดั่งนั้น                                     จักได้ใจเย็น

การมีความอดทนอดกลั้นต่อผู้ที่มาข่มเหงรังแก ไม่ฉุนเฉียวเหมือนคนพาล นี่แหละจักได้ชื่อว่าเป็นคนใจเย็น

 

 

 

 

 

๙. เพราะไม่ฟังคำคนพูดเพศนินทา

                                                ๏ ไป่ฟังคนพูดฟุ้ง                   ฟั่นเฝือ
เท็จและจริงจานเจือ                                               คละเคล้า
คือมีดเที่ยวกรีดเถือ                                 ท่านทั่ว  ไปนา
ฟังจะพาพลอยเข้า                                  พวกเพ้อรังควาน

การไม่ควรฟังคนที่ชอบพูดเพ้อเจ้อเท็จจริงบ้าง เพราะเปรียบเสมือนมีดที่กรีดหรือระรานคนทั่วไป ฟังแล้วจะพาเราเข้าไปอยู่ในพวกพูดจาเหลวไหลไปด้วย

๑๐. เพราะไม่หลงเชื่อข่าวร้าย

•                  ๏ อีกหนึ่งไป่เชื่อถ้อย              คำคน  ลือแฮ

•           บอกเล่าข่าวเหตุผล                        เรื่องร้าย
สืบสอบประกอบจน                      แจ่มเท็จ  จริงนา
ยังบ่ด่วนยักย้าย                                              ตื่นเต้นก่อนกาล

การไม่ควรด่วนหลงหรือตื่นเต้นกับข่าวร้ายที่มีผู้นำมาบอก ควรสืบสาวเรื่องราวที่แท้จริงก่อน

•                                          ๏ ข้อความตามกล่าวแก้           สิบประการ นี้นอ
ควรแก่ความพิจารณ์                                ทั่วผู้
แม้ละไป่ขาดปาน                                   โคลงกล่าว  ก็ดี
ควรระงับดับสู้                                         สงบบ้างยังดี

•          ที่กล่าวมาทั้ง ๑๐ ประการนี้ แม้จะกระทำตามได้ไม่หมดทุกข้อ กระทำได้เป็นบางข้อก็ยังดี

Hello world!

Welcome to WordPress.com! This is your very first post. Click the Edit link to modify or delete it, or start a new post. If you like, use this post to tell readers why you started this blog and what you plan to do with it.

Happy blogging!